|
|
| Categorie: | Fotoprojecten |
| Utrecht Hamburgerstraat 15 |
Hamburgerstraat 15 in Utrecht (hoek Lange Nieuwstraat - Hamburgerstraat)
Foto's © Jan-Clemens Lampe / Tekst © Jan-Clemens Lampe
In Opbouw
 Foto © Jan-Clemens Lampe
Pand Hamburgerstraat in 1938
Het pand Hamburgerstraat 15, gebouwd in de18e eeuw, bestaat uit het oorspronkelijke huis en een latere aanbouw (toen met een trapgeveltje).
Dit is aan de buitengevel aan de Lange Nieuwstraat nog zichtbaar.
Binnenshuis is dit nog merkbaar aan een trapje van een paar treden omlaag, als je op de eerste verdieping de deur opende, van wat toen de slaapkamer van mijn ouders was.
Het pand heeft inmiddels de monumenstatus
Dit was het huis waar ik in 1938 geboren ben. Ik woonde daar met mijn ouders en later een groot aantal jaren met mijn oma. Mijn moeder had in dit pand een apotheek.
Mijn moeder, Sybilla Lampe-Küller, had in Utrecht, als een van de eerste vrouwelijke studenten, farmacie gestudeerd en daarna in 1937 de apotheek overgenomen die in de Hamburgerstaat - sinds vele jaren was gevestigd, eerst als Apotheek Brom, later als Apotheek Bak.
Mijn moeder vond de naamwisseling jammer, omdat Apotheek Brom toen al meer dan tachtig jaar daar gevestigd was.
Het exterieur van het pand werd van oudsher al gekenmerkt met de letters 'Apotheek', die op de hoek van de Hamburgerstraat en de Lange Nieuwstraat tussen begane grond en de eerste verdieping waren geschilderd.
Later liet mijn moeder door Kees van der Horst een uitgangbord smeden met een vijzel en de bannier 'Apotheek' dat op de hoek werd aangebracht.
Begane grond
De apotheek was in een beperkte ruimte, achter het raam links van de voordeur.
Recht van de voordeur van toen de huiskamer, die later werd opgeofferd om daar een grotere en eigentijds apotheek-interieur te installeren.
Met de voordeur stond je in de apotheek, een ruimte met een 'opstand', een houten betimmering met planken, waarop flessen en potten stonden met Latijnse benamingen erop.
Er stond een 'recepteertafel', waarop een houten afscheiding - deels met glas - met een boogje, als loket voor de bezoekers.
Op de recepteertafel stonden twee balansen, een milligram-balans en gewichtenblokken om de gewenste stoffen af te wegen en dan te verwerken tot zalven of te verdelen over poederpapiertjes, die werden dichtgevouwen en dan in een doosje gedaan, met een etiket met naam van de patiënt en de gebruiksaanwijzing.
Op 2 foto's twee foto's uit 1937 apothekerassistentes met links Rie Stael, die mijn moeder veel jaren bijstond.
Het interieur van de apotheek heb ik later verkocht aan het West-Fries Museum in Hoorn.
In de apotheek waren 2 deuren, rechts naar de huiskamer en rechtdoor, via een deur met ondoorzichtig glas, die naar rechts openging, naar de gang.
In de gang meteen links de deur naar de kelder met een smal trapje, met daarboven nog planken met flessen, gevuld met diverse smaken stropen, om in drankjes te verwerken.
Beneden in de kelder stonden mandflessen en waren er met deuren van hout latten afgeschermde 'ruimten'
Ook was er een vliegenkastje met een hor ervoor.
In de gang hing in die tijd de enige telefoonaansluiting (030-10836, nog steeds in mijn geheugen).
Verderop in de gang links de deur naar het 'spoelhok', waar alle gebruikte mortieren, maatglazen en flessen werden afgewassen en schoongespoeld.
In die ruimte was ook een kast (vroeger een bedstee) voor opslag van flessen met droge grondstoffen.
Boven die kast nog een opbergruimte, die niet gebruikt werd en waar ik indertijd nog vondsten deed.
Tegenover de deur van het was hok, ging de trap naar boven en was er nog een deur naar de huiskamer.
Aan het eind van de gang was de WC.
Links daarvan de deur naar de keuken. Daar stond een groot Junker & Ruh fornuis, met links gaspitten en rechts een deel waarmee op hout gestookt kon worden. In die keuken werd ik op zaterdag in een zinken badje gewassen en kon lekker 'poeliën'
Van de keuken heb ik nog geen foto's gedigitaliseerd; die van mij in het badje wel
Aan de keuken grensde 'de binnenplaats' iets meer dan een vierkante meter groot, via een hoge drempel te bereiken, om eventuele te hoge waterstand door alle regen van het dak te voorkomen, om bij het kolenhok te komen of bij de afvalemmers.
Aan het eind van de gang was rechts de deur naar de les-kamer, waar mijn moeder apotheker-assistentes opleidde.
Daar stond na binnenkomst links een grote ladekast met allemaal monsters van planten en grondstoffen, die toen nog in de apotheek werden gebruikt om poeders, zalven of drankjes van te bereiden, die door dokters op recept werden voorgeschreven.
Boven op de ladekast stond een ondiep kastje met 2 deurtjes met raampjes met reagentia, beiden nog uit de tijd van Apotheek Brom.
In de hoek stond een kachel en rechts daarvan tegen de muur twee kasten, met gordijnen daarvoor; hier stonden spullen voor de opleiding.
Tegenover de kasten stond de werktafel, met daarop balansen en gewichtenblokken, om te oefenen voor de praktijk.
Midden in de kamer een tafel met stoelen voor het mondeling gedeelte van de opleiding en het bestuderen van de monsters en herkennen van de medische grondstoffen uit de ladekast.
Na binnenkomst in de kamer was rechts een inloopkast (dat was onder de trap naar boven); ook dit was voor opslag van voorraad.
Jaren later stopte mijn moeder met deze opleiding en was de kamer ingericht als kantoor, met een bureau en de inmiddels modernere telefoon met toestellen in het gehele huis.
Hier werd ook plaats gemaakt voor de eerste 'productiemachine', te weten de poeder-vouw-machine
 
Foto's huiskamer in 1937 Foto © Jan-Clemens Lampe
Zie foto's in linker kolom
Op de begane grond, op de hoek van de Hamburgerstraat en de Lange Nieuwstraat, was de huiskamer.
Daar werd aan een grote en uittrekbare tafel gegeten, gelezen, bezoek ontvangen (zoals Sinterklaas), maar ook als jochie in een teiltje gewassen bij de hoog opgestookte kachel.
En er was ruimte voor een zithoek, mijn box, mijn kinderstoel en een door kunstenaar en houtsnijder Kuik (de vader van Dirkje, die vlakbij woonde in de Oude kamp) voor mij gemaakte openklapbare kindertafel en een stoelje met mijn initialen en bovenop een koperen knop om de zak met knikkers aan op te hangen.
Eerste verdieping
Via de trap naar de eerste verdieping zag je bovenaan nog een deel van een muur van de samengevoegde huizen, waar toen koperen voorwerpen stonden, die tijdens de oorlog waren verstopt in het kastje onder de trap naar de zolder.
De trap eindigde met een omheining op de overloop van de eerste verdieping.
Daar kwamen de deuren op uit van een woonkamer met aangrenzend een slaapkamer, waar mijn oma (de moeder van mijn moeder) geruime tijd heeft gewoond.
Later werd dit de huiskamer en de bibliotheek, toen de huiskamer op de begane grond werd prijsgegeven om een grotere apotheek te huisvesten.
Rechts op de overloop de deur van de slaapkamer van mijn ouders (die met de 3 treden omlaag) en dan was er de WC, een 18e-eeuwse (Hangplee) die boven de binnenplaats werd geconstrueerd.
Tenslotte de deur naar mijn kamer, waar toen ik groot was, mijn (opklap-)bed en nog later mijn bureau stond.
Het meubel met marmeren blad en waskom, waterkan en zeepbakjes (zogenaamd Lampet-stel) was toen al verdwenen en vervangen door een wasbak met stromend water.
De kamer had een raam, dat uitkeek op de binnenplaats (2 m2) naast het dak van de keuken, de hangplee en de zijgevel van wat toen de muziekschool was, met ramen die 's-zomers open stonden, waardoor ik kon 'genieten' van alle piano- en zangoefeningen.
De Zolder
De zolder had een houten overkapping, een zogenaamde mansardekap met Philibertspanten van rond 1900.
Er was een kamertje, waar vroeger de huiselijke hulp sliep en ik later gebruikte als mijn eerste donkere kamer (DOKA) om mijn eerste fotofilms te ontwikkelen.
Op de zolder hing een houten droogrek, met 10 of 12 blauw geverfde palen. Eén ervan werd gebruikt als vlaggenstok, die via het dakraam aan de voorzijde van het huis in een daarvoor bestemde constructie kon worden bevestigd.
Op zolder was een ruimte afgeschermd met een houten latten-constructie.
Ik weet nog dat hier zakken met kurken werden bewaard en ook spanen zalfdoosjes.
Ook werden hier recepten bewaard die, per jaar aan een touw geregen (zogenaamde Liassen) en hier werden opgehangen.
Op de zolder zelf stonden dozen opgeslagen met damesverband en diverse soorten watten en verbandgaas.
Ook waren er vakken getimmerd. waar allerlei kleine (druppel)flesjes werden bewaard.
Voor de apotheek meer ruimte.
 
Pand Hamburgerstraat 15 Huiskamer werd apotheek pand en interieur
Foto's © Jan-Clemens Lampe
Zie foto's in linker kolom
Het is midden jaren vijftig, dat mijn ouders besloten hebben om de woonkamer, rechts van de voordeur, op te offeren voor meer ruimte voor de apotheek.
Het is eind 1961, te zien aan de kerstversiering op de foto's dat de ruime apotheek in gebruik werd genomen.
De opstand voor alle flessen, ook weer dicht bij de receptuurtafel, werd naar voorbeeld van de oude apotheek gebouwd, maar nu in een licht groene kleur en met betere sfeer- en werkverlichting.
De poedervouw-machine kon weer in de apotheek staan, waardoor er ook meer ruimte kwam in het kantoor, waar ook het nieuwe jaar in zicht kwam, gezien de rommelige sfeer met lege ordners op de grond.
Ik fotografeerde de nieuwe behuizing van de apotheek, Iedereen kon ook weer genieten van de mooie uitzicht op het gerechtsgebouw en de Domtoren.
Van Apotheek naar Studentenhuis
Het pand Hamburgerstraat 15 is eigendom van de Gemeente Utrecht.
Nadat de apotheek werd gesloten in het kader van sanering aantal apotheken, heeft de Gemeente Utrecht het pand opgedeeld in 6 appartementen (15A, 15B, 15C, 15D, 15E, 15F) voor bewoning door studenten.
Foto's ter illustratie moeten grotendeels nog worden gedigitaliseerd van glasnegatieven en filmnegatieven en vervolgens geretouceerd.
Uiteindelijk zullen de foto's bij elkaar gegroepeerd worden.
wordt vervolgd en aangevuld met tekst en beeld
Under construction
|
|
